Nima uchun shifokorlar nosteroid yallig‘lanishga qarshi dorilarni afzal ko‘rishadi - ularni tayinlashda nimalarga e’tibor berish kerak?

Maqolalarga qaytish

Klinik amaliyotda og‘riqni qoldirish uchun uzoq yillardan beri nosteroid yallig‘lanishga qarshi vositalar qo‘llaniladi. Bu preparatlarning keng sinfi bo‘lib, ular orasida ibuprofen va nimesulid alohida ajralib turadi. Ushbu maqolada biz ushbu vositalarning o‘ziga xos xususiyatlari va nima uchun ular ko‘pincha og‘riq sindromini yengillashtirish uchun tanlangan dori vositalariga aylanishi haqida so‘z yuritamiz.

Nosteroid yallig‘lanishga qarshi vositalar (NYAQV) klinik amaliyotda og‘riqni yengillashtirish, yuqori haroratli yallig‘lanishni kamaytirish uchun keng qo‘llaniladigan dori vositalari sinfidir. YAQNDVga bo‘lgan talab og‘riq qoldiruvchi va yallig‘lanishga qarshi ta’sirlarning noyob kombinatsiyasi hamda o‘tkir va surunkali og‘riqlarga qarshi kurashda universalligi bilan bog‘liq.

QO‘LLASH KO‘RSATMALARI

YAQNDV ko‘pincha revmatoid artrit, osteoartrit, mialgiya, bosh og‘rig‘i, tish og‘rig‘i, hayz og‘rig‘i va boshqalarda uchraydi. Nosteroid yallig‘lanishga qarshi dori vositalarining umumiy ta’sir printsipi og‘riq, yallig‘lanish va isitma paydo bo‘lishi uchun mas’ul bo‘lgan prostaglandinlar - moddalar sintezida ishtirok etadigan siklooksigenaza (SOG) fermentini bloklashdir. Eng ko‘p tayinlanadigan NYQDlarga paratsetamol, ibuprofen, diklofenak, nimesulid, atsetilsalitsil kislotasi va boshqalar kiradi.

Shuni ta’kidlash kerakki, nosteroid yallig‘lanishga qarshi vositalarni shifokor nazorati ostida qo‘llash kerak, ayniqsa uzoq muddatli davolanish kursi bo‘lsa yoki bemorda oshqozon-ichak trakti va yurak-qon tomir tizimida muammolar bo‘lsa, chunki bu sinf preparatlari nojo‘ya ta’sir sifatida oshqozon shilliq qavatini shikastlashi va qon reologiyasiga ta’sir qilishi mumkin. Eng mashhur va samarali nosteroid yallig‘lanishga qarshi vositalar misolida ibuprofen va nimesulidni ko‘rib chiqamiz.

IBUPROFEN

Ibuprofen og‘riq qoldiruvchi, yallig‘lanishga qarshi va isitma tushiruvchi xususiyatlarga ega. Revmatoid artrit (jumladan, yuvenil RA yoki Still kasalligi), osteoartrit, ankilozlovchi spondilit, osteoartroz va boshqa norevmatoid (seronegativ) artropatiyalarning simptomlarini yengillashtirish uchun buyuriladi.
Bundan tashqari, ibuprofen periartikulyar to‘qimalarning norevmatik yallig‘lanish jarayonlarini, masalan, "muzlagan yelka" (bo‘g‘im pardasining yallig‘lanishi), bursit, tendinit, tendovaginit va bel og‘rig‘ini davolash uchun; mushaklar va bog‘lamlar shikastlanganda og‘riq sindromini yengillashtirish uchun ko‘rsatilgan. Ko‘pincha ibuprofen dismenoreya, tish, bosh yoki operatsiyadan keyingi og‘riqni qoldirish uchun buyuriladi.

Ibuprofen qanday ta’sir qiladi?

YAQNDV guruhidagi barcha preparatlar singari, ibuprofen siklooksigenazani, xususan, uning SOG-1 va SOG-2 izoformalarini bloklaydi. Bu prostaglandinlar hosil bo‘lishining pasayishiga va natijada yallig‘lanish, og‘riq va isitmaning kamayishiga olib keladi. Shuni ta’kidlash kerakki, SOG-1 ning bloklanishi oshqozon va ichak shilliq qavatiga salbiy ta’sir ko‘rsatib, dispeptik buzilishlarni keltirib chiqarishi mumkin, chunki bu ferment shilliq qavatning butunligini saqlashda himoya rolini o‘ynaydi. Ibuprofenni uzoq muddatli kursda (7 kundan ortiq) yoki katta dozalarda buyurishda, ayniqsa bemorda oshqozon-ichak trakti bilan bog‘liq muammolar mavjud bo‘lsa, buni hisobga olish kerak.

Ibuprofen "Forsil Ekspress" va "Forsil Layt" preparatlari tarkibiga kiradi, mos ravishda 200 mg va 400 mg. Ushbu preparatlar NIKA PHARM kompaniyasi tomonidan ishlab chiqariladi.

"Forsil ekspress" va "Forsil Layt" og‘riq qoldiruvchi, yallig‘lanishga qarshi, isitma tushiruvchi ta’sir ko‘rsatadi. "Forsil ekspress" va "Forsil Layt" migrensimon bosh og‘rig‘i, tish og‘rig‘i, bel og‘rig‘i, nevralgiya, og‘riqli hayz ko‘rish, revmatik va mushak og‘rig‘ini yengillashtirish uchun qo‘llaniladi, shuningdek, bu dorilar shamollash va gripp alomatlarini yengillashtiradi.

Ibuprofenni qaysi preparatlar bilan birga qo‘llash tavsiya etilmaydi?

Ibuprofenni quyidagi dori vositalari bilan bir vaqtda qo‘llashdan saqlanish kerak:

Atsetilsalitsil kislota (aspirin).
Bir vaqtning o‘zida ibuprofen va atsetilsalitsil kislotasi bilan davolash mumkin bo‘lgan nojo‘ya ta’sirlarni kuchaytirmaslik uchun umuman tavsiya etilmaydi (75 mg/kun gacha bo‘lgan dozalar bundan mustasno). Kombinatsiyalangan terapiya holatida ibuprofenning atsetilsalitsil kislotasining past dozalarining trombotsitlar agregatsiyasiga ta’sirini raqobatbardosh ravishda bostirish xavfi yuqori bo‘ladi.

Kortikosteroidlar.
Oshqozon-ichak trakti yaralari va oshqozon-ichakdan qon ketish xavfi ortadi.

Antitrombotsitar preparatlar va serotoninni qayta qamrab olishning ba’zi selektiv ingibitorlari.
Oshqozon-ichak traktidan qon ketish xavfi ham ortadi.

Antigipertenziv va siydik haydovchi preparatlar.
Ibuprofen va umuman nosteroid yallig‘lanishga qarshi vositalar ushbu guruh preparatlarining samaradorligini pasaytirishi mumkin.

Antikoagulyantlar. YAQNDV qon ivishini kamaytiruvchi preparatlar, masalan, varfarin ta’sirini kuchaytirishi mumkin. Antikoagulyant va trombolitik dori vositalari bilan bir vaqtda buyurilganda qon ketish xavfi ortadi.

Yurak glikozidlari.
Bir vaqtning o‘zida qabul qilingan YAQNDV yurak yetishmovchiligini kuchaytirishi, koptokchalar filtratsiyasi tezligini pasaytirishi va qon plazmasida glikozidlar konsentratsiyasini oshirishi mumkin.

Litiy.
YAQNDV qon plazmasida litiy konsentratsiyasining oshishiga olib kelishi mumkinligi haqida ma’lumotlar mavjud.

Metotreksat.
YAQNDV qon plazmasida metotreksat konsentratsiyasining oshishiga olib kelishi mumkinligi haqida ma’lumotlar mavjud.

Siklosporin.
Nefrotoksiklik xavfining ortishi.

Mifepriston.
Mifepriston qabul qilingandan so‘ng 8-12 kun davomida YAQNDV qo‘llash mumkin emas, chunki YAQNDV mifepriston ta’sirini kamaytirishi mumkin.

Takrolimus.
YAKNDV va takrolimus bir vaqtda qabul qilinganda nefrotoksiklik xavfi ortishi mumkin.

Zidovuddin.
YAQNDV va zidovudinni bir vaqtda qo‘llash gematotoksiklikning oshishiga olib kelishi mumkin. Zidovudin va ibuprofen bilan birgalikda davolangan gemofiliya bilan og‘rigan OIV-musbat bemorlarda gemartroz va gematoma paydo bo‘lish xavfi yuqoriligi haqida ma’lumotlar mavjud.

Xinolon guruhiga kiruvchi antibiotiklar.
Hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, nosteroid yallig‘lanishga qarshi vositalar xinolon guruhidagi antibiotiklar bilan bog‘liq tutqanoq xavfini oshirishi mumkin. Nosteroid yallig‘lanishga qarshi vositalar va xinolonlarni birgalikda qabul qiladigan bemorlarda tutqanoq xavfi yuqori bo‘ladi.

Siklosporin va oltin preparatlari.
Ibuprofenning buyraklarda prostaglandinlar sinteziga ta’sirini kuchaytiradi, bu nefrotoksiklik xavfini oshiradi. Ibuprofen siklosporinning plazmadagi konsentratsiyasini va uning gepatotoksik ta’sirining rivojlanish ehtimolini oshiradi.

Diabetga qarshi peroral vositalar.
Ibuprofen peroral gipoglikemik dori vositalari, sulfonilmochevina va insulin hosilalarining ta’sirini kuchaytiradi, bu esa gipoglikemiya xavfini oshirishi mumkin. Yuqoridagilarning barchasini hisobga olgan holda, ibuprofen preparatlarini qabul qilish kursi shifokor tomonidan bemorning anamnezini sinchkovlik bilan o‘rganib, keyinchalik uning ahvolini kuzatib borgan holda buyuriladi.

NIMESULID

Nimesulid nosteroid yallig‘lanishga qarshi dori vositasi bo‘lib, og‘riq qoldiruvchi, yallig‘lanishga qarshi va isitma tushiruvchi xususiyatlarga ega. Nimesulid osteoartrit, revmatoid artrit, mialgiya, bosh og‘rig‘i, tish og‘rig‘i, hayz og‘rig‘i va boshqa og‘riqlar kabi turli xil kasalliklarning alomatlarini yengillashtirish uchun ishlatiladi. Isitmada haroratni tushirish uchun ham qo‘llash mumkin.

Nimesulid qanday ta’sir qiladi?

Nimesulid ham siklogenaza ingibitori hisoblanadi, ammo uning o‘ziga xos xususiyati bor: SOG-2 ga nisbatan selektivlik boshqa YAQNDVlarga qaraganda yuqori, ya’ni nimesulid yallig‘lanishda muhim rol o‘ynaydigan SOG-2 faolligini ko‘proq bloklaydi va oshqozon va ichak shilliq qavatining himoyasini ta’minlaydigan SOG-1 ni kamroq bloklaydi.

Shunday qilib, nimesulid oshqozon-ichak trakti tomonidan nojo‘ya ta’sirlarni kamroq keltirib chiqaradi. Bu uni klinik amaliyot uchun eng qimmatli qiladi, chunki aynan ovqat hazm qilish tizimi patologiyasining rivojlanishi og‘riq qoldiruvchi vositalarning ushbu sinfi uchun xavf va foyda nisbatini belgilovchi mezonlardan biridir.

Nimesulid erkin kislorod radikallari hosil bo‘lishini susaytiradi, miyeloperoksidaza ajralishini ingibirlaydi, fagotsitoz va xemotaksis jarayonlariga ta’sir ko‘rsatmaydi, o‘sma nekrozi omili va boshqa yallig‘lanish mediatorlari hosil bo‘lishini susaytiradi. Bundan tashqari, bir qator tadqiqotlarga ko‘ra, nimesulid SOG-2 ga sinfga xos ta’siriga bog‘liq bo‘lmagan bir qator farmakologik ta’sirlarga ega. U asosiy yallig‘lanish sitokinlarining giperproduksiyasini susaytiradi, metalloproteinazalar faolligini pasaytiradi (masalan, osteoartritda tog‘ay to‘qimasining glikoprotein kompleksini parchalash uchun mas’ul), antigistamin ta’sir ko‘rsatadi. Nimesulidning SOG-2 bilan bog‘liq bo‘lmagan ta’sirlari orasida fosfodiesteraza IV fermentini bostirish va shu bilan o‘tkir yallig‘lanish reaksiyasi patogenezida muhim rol o‘ynaydigan makrofaglar va neytrofillar faolligini pasaytirish qobiliyatini alohida ta’kidlash kerak.

Nimesulid NIKAPHARM kompaniyasining "Forsil" preparati tarkibiga kiradi. Preparat kukun shaklida ishlab chiqariladi va quyidagi hollarda buyuriladi:
• kelib chiqishi turlicha bo‘lgan og‘riq sindromlarida (bosh, tish, hayz og‘rig‘i, jarohat oqibatlari, operatsiyadan keyingi davrdagi og‘riqlar, revmatizmdan og‘riqlar va boshqalar);
• infeksion-yallig‘lanish kasalliklarida;
• tayanch-harakat tizimining degenerativ va yallig‘lanish kasalliklari: artritlar, osteoartrozlar, osteoxondrozlar, bursit, radikulit, revmatizm va boshqalar.

"Forsil" uzoq muddatli terapiyada ham, kuchli og‘riqni bir marta to‘mtoqlashtirishda ham qo‘l keladi. Preparatning yuqori biosinguvchanligi tezkor klinik samaraga erishish imkonini beradi. Og‘iz orqali qabul qilingandan 30 daqiqa o‘tgach, preparatning qondagi maksimal konsentratsiyasining 25% dan kam bo‘lmagan konsentratsiyasiga erishiladi. To‘liq og‘riq qoldiruvchi va yallig‘lanishga qarshi ta’siri qabul qilingandan 1-3 soat o‘tgach qayd etiladi.

Forsil

12 yoshdan

Apelsin hidi keladigan och sariq donador kukun. 1 paket ichidagi modda 100 ml iliq suvda eritilganda apelsin ta’mli sarg‘ish tusli oq rangli suspenziya hosil bo‘ladi.